Het gebruik van taal is net zo vanzelfsprekend als het ademen van lucht. Kinderen leren het met het grootste gemak en ons denken wordt bijna volledig beheerst door taal. Wetenschappers staan echter nog steeds voor een raadsel. ...
We haken aan bij Nederland van Boven. Vanuit de lucht zien we een mooi geordend landschap, in de grond lijkt het wel een chaos. Labyrint duikt naar de bodem en merkt dat de grond onder onze voeten weg wordt geslagen én wegzakt ...
Voetballers die vaker dan 1000 keer per jaar koppen, hebben een vergrote kans op hersenletsel. Dit ontdekte neuropsycholoog Michael Lipton na het scannen van de hersenen van amateurvoetballers. Van boksen was al langer bekend d ...
Vrijwel alle processen in ons lichaam worden geregeld door een gebiedje dat niet groter is dan een speldenknop: de biologische klok. Rekening houden met je biologische klok is van levensbelang, blijkt uit nieuw wetenschappelijk ...
Wielrenners kleven in elkaars wiel. De voorste zwoegt in z'n eentje tegen de wind. De rest lift mee in het kielzog. De volgers hebben het voordeel en de voorste renner doet het werk. Of ligt het anders? Wetenschappelijk onderzo ...
Maar liefst 85 procent van de massa in het heelal is zoek, en al veertig jaar breken astronomen zich het hoofd over dit kosmologische raadsel. Labyrint volgt drie onderzoekers die in een ondergronds laboratorium op zoek zijn na ...
-Bij patiënten met de oogziekte retinitis pigmentosa sterven de lichtgevoelige cellen in het netvlies langzaam af. In de loop van jaren worden de patiënten blind. In een oogziekenhuis in het Duitse Tübingen wordt geëxperime ...
In Nederland sterven jaarlijks vijfduizend mensen aan de gevolgen van een ernstig ongeluk. Vaak omdat het bloed niet meer stolt, waardoor deze slachtoffers doodbloeden. Door nieuwe inzichten en aanpak zullen meer patiënten kun ...
In het Keniaanse vluchtelingenkamp Kakuma vangen hulporganisaties al twintig jaar vluchtelingen op. Inmiddels is het kamp uitgegroeid tot een economisch en humanitair centrum dat een grote aantrekkingskracht heeft op mensen uit ...
Als patiënt wil je niet dat je arts je voorliegt. Maar soms kan het juist helemaal geen kwaad dat een arts een nepmedicijn voorschrijft. Het kan de patiënt zelfs beter maken. Pillen van suiker en het brein als medicijn. Bij d ...
We liegen onszelf continu voor. Waarom doen we dat? Labyrint over succes door zelfbedrog en schade door bescheidenheid.
Op een kale hoogvlakte in het Chileense Andesgebergte voeren zo'n veertig telescopen een kosmisch ballet uit. Nagenoeg zonder toeschouwers, want de ALMA-telescopen staan op vijf kilometer hoogte. In een ijle, mensonvriendelijke ...
Wat is het effect van hapgrootte op ons gevoel van verzadiging? Waarom eten we meer van een bord met verschillende soorten smaken dan van een bord met een enkel product? Vier Nederlandse wetenschappers richtten hun onderzoek op ...
De verkiezingsstrijd levert ons klompendansende en baby's kussende politici, maar bovenal heel veel opiniepeilingen en straatonderzoeken op. De tijd dat onze afkomst bepaalde welke politieke partij we steunden is voorbij. De zw ...
Nieuwe geneesmiddelen worden vooral op mannelijke proefdieren en mannen getest. De gevolgen daarvan zijn nog onderbelicht. En alternatieven voor dierproeven.
Tbc rukt wereldwijd op en wordt moeilijker te bestrijden. Steeds vaker hebben patiënten een tbc-variant die niet reageert op de gebruikelijke antibiotica. Er zijn al gevallen die geheel onbehandelbaar zijn. Die resistentieprob ...
Bij mensen die 's nachts werken komt vaker obesitas of diabetes type 2 voor. Dit was al langer bekend, maar nu hebben wetenschappers er mogelijk een verklaring voor gevonden: het uit de pas lopen van de biologische klok.
Freud is niet meer van deze tijd. De huidige benadering van psychiatrische aandoeningen is te simpel, stellen onderzoekers. Zij zoeken nu naar een biologische basis van deze aandoeningen. In het lichaam dus en niet in de geest. ...
De sleutel voor echt duurzame visteelt ligt in de koraalriffen. In deze superefficiënte ecosystemen wordt al het afval gerecycled en gaat geen greintje energie verloren. Als we dit systeem na kunnen bouwen op de zanderige zeeb ...
Wanneer ben je arm in een rijk land? Als je geen geld hebt om op vakantie te gaan? Als je je geen televisie kan veroorloven? Of pas als je niet dagelijks een warme maaltijd op tafel kan zetten? Labyrint gaat op zoek naar de def ...
Mensen beoordelen hun nacht slaap beter wanneer ze de avond ervoor wat alcohol hebben gedronken. Bovendien slapen ze niet korter dan wanneer ze niet hebben gedronken. Dat is een van de verrassende resultaten uit het Groot Natio ...
'De mens heeft een zeer narcistisch beeld van zichzelf als belangrijkste wezen, maar andere schepsels zijn misschien wel veel belangrijker dan wij'. Aan het woord is George Dyson, wetenschapshistoricus, die in de toekomst voorz ...
Paddo's gebruiken om depressieve klachten te bestrijden? Of bij de apotheek een LSD-kuur halen om van je rookverslaving af te komen? Labyrint over grensverleggend onderzoek.
Tbc rukt wereldwijd op en wordt moeilijker te bestrijden. Steeds vaker hebben patiënten een tbc-variant die niet reageert op de gebruikelijke antibiotica. Er zijn al gevallen die geheel onbehandelbaar zijn. Die resistentieprob ...
Bedrog en misleiding loont. Parasieten doen zich voor als een goedaardig beestje om een lichaam binnen te dringen, vogels imiteren de geluiden van jonge kuikentjes om een nest op te sporen, camouflage en je voordoen als iets an ...
In de chirurgie volgen nieuwe behandelmethodes elkaar razendsnel op. Maar zijn patiënten hier wel bij gebaat? De nieuwe methoden worden namelijk nauwelijks gecontroleerd op effectiviteit. Labyrint over nieuwe behandelmethodes ...
Amerikaanse onderzoekers maken zich grote zorgen dat de diabetes epidemie die nu gaande is in de Verenigde Staten uitmondt in een alzheimer epidemie. Het Westerse dieet, met veel calorieën en vet, kan ervoor zorgen dat het l ...
Hoge bloeddruk, een trage schildklier en hoog cholesterol zijn zaken waar we ons zorgen over maken. Vooral op hoge leeftijd. Maar onderzoekers vermoeden dat dat misschien niet nodig is. Wat op jonge leeftijd slecht voor ons is, ...
De diepzee. Het is er donker, heel erg zout en de druk is onmenselijk hoog. Toch staan bedrijven te trappelen om kilometers af te dalen naar de zeebodem. Niet onterecht, diep in de zee liggen namelijk de bodemschatten voor het ...
-Het meest frustrerende onderdeel voor makers van animatiefilms is het animeren van een haardos. Honderdduizend losse strengen, die tegen elkaar aanwrijven, klitten en frictie creëren. Hoe kan een computer deze complexe natuur ...
Alles aan ons gedrag en lichaam is te meten, op te slaan in databanken en te delen op internet. Op grote schaal levert dit een schat aan nieuwe informatie op en nieuwe mogelijkheden voor de wetenschap. Sensoren die je hartslag, ...
Verandering in de luchtvaart gaat langzaam. Elk nieuw vliegtuigonderdeel of -systeem moet uitentreuren getest worden op veiligheid. Dat klinkt natuurlijk logisch, maar het kan ook ten koste van de veiligheid gaan. Want: 'Alles ...
De overheid stelt vanaf dit jaar vierhonderd miljoen euro beschikbaar voor de Nederlandse natuur. Wetenschappers doen veel onderzoek naar effectiviteit van natuurbeleid. Maar één vraag blijft onbeantwoord: waarom is de natuur ...
Nice guys finish last? Biologen en psychologen vinden steeds meer bewijs dat samenwerking en hulpvaardigheid een essentiële rol spelen in de evolutie. Baby's van 14 maanden proberen al mensen te helpen. Makaken delen hun banaa ...
Geen reageerbuis maar een chip met daarop een laboratorium ter grootte van een paar millimeter als broedkamer voor een embryo. Volledig gecontroleerd bevruchte eicellen laten groeien, de resultaten met muizenembryo's zijn veelb ...
In mei verschijnt de herziene versie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, ofwel de DSM 5, de bijbel van de psychiatrie. De Amerikaanse psychiater Allen Frances vreest valse epidemieën van nieuwe stoorn ...
In 1953 onderging de 27-jarige Henry Molaison een experimentele hersenoperatie. In een poging zijn epileptische aanvallen te verminderen werd een klein stukje van zijn hersenen weggehaald. De aanvallen verdwenen, maar onverwach ...
Licht stressgevoelige types hebben een goedwerkend geheugen. Bij extreme stresskippen of mensen die geheel niet stressgevoelig zijn, werkt het geheugen minder goed. Dit blijkt uit het Groot Nationaal Onderzoek (GNO) naar de inv ...
In het wetenschapsdorp Ny-Ålesund op Spitsbergen vind je wetenschappers van allerlei pluimage: Duitse algenonderzoekers, Nederlandse vogeldeskundigen, Russische geologen en Chinese meteorologen. Ze zitten er voor de wetenschap ...
Bij meer dan 1000 Amerikaanse nonnen en monniken komen jaarlijks wetenschappers over de vloer die hen onderwerpen aan allerlei cognitieve tests. Na hun dood stellen de kloosterlingen hun hersenen ter beschikking van de wetensch ...
Een hart dat zichzelf repareert na een hartaanval. Een been dat gewoon weer aangroeit na een amputatie. Volgens Professor Nadia Rosenthal duurt het niet lang meer voordat dit echt gebeurt. Om de mogelijkheden van een zelfrepare ...
Emoties als angst en boosheid zijn wetenschappelijk grondig onderzocht, maar walging nauwelijks. Deze emotie was lange tijd een ondergeschoven kindje in de psychologie. De wetenschap volstond met de tautologische redenering 'we ...
Waarin verschilt de mens, ondanks alle overeenkomsten, ècht van de aap? En wat zijn de voorwaarden voor een gelijkwaardige samenwerking tussen verschillende diersoorten? In Labyrint twee verrassende voorbeelden van overeenkoms ...
Gedragsbioloog Temple Grandin is autistisch. Tot haar vierde kon ze niet praten en nog altijd ze heeft moeite met sociale relaties. Tegen alle verwachtingen in begon ze een wetenschappelijke carrière en groeide ze uit tot een ...
Nieuwe ideeën worden in de wetenschap niet altijd met open armen ontvangen. Twee voorbeelden van dwarse wetenschap: een nieuwe theorie over het ontstaan van de maan en over de werking van het angstcentrum van ons brein, de amy ...
De meeste mensen vinden schimmels alleen maar vies. Maar zonder schimmels zouden wij geen brood, kaas of bier hebben. Bovendien verteren schimmels dode planten- en dierenresten. Zonder hen zou de wereld bedekt zijn met een dikk ...
In 1953 onderging de 27-jarige Henry Molaison een experimentele hersenoperatie. In een poging zijn epileptische aanvallen te verminderen werd een klein stukje van zijn hersenen weggehaald. De aanvallen verdwenen, maar onverwach ...
Chris Pollock is blond. Maar het haar op zijn armen is rood. Zijn onderarmen waren eerst van een vijftigjarige, rossige man uit West-Virginia. Pollock kreeg nieuwe armen binnen een revolutionair transplantatieprogramma van het ...
Tijdens de zwangerschap schenkt elke baby haar moeder een portie stamcellen. Volgens Amerikaans onderzoek leven deze cellen voort in het lichaam van de moeder en komen ze haar te hulp als ze ziek is. Labyrint over de magie va ...
CO2, ofwel kooldioxide, we willen er niet teveel van uitstoten. Maar de auto aan de kant laten staan, daartoe zijn we ook niet bereid. Wat als we die CO2 nu eens omzetten in brandstof? Dat kan en nog rendabel ook! Er lijkt nu e ...
'Leven in het nu' is onmogelijk. Onze hersenen hebben namelijk tijd nodig om informatie te verwerken. Maar niet alleen onze tijdsperceptie, ook tijd zelf heeft merkwaardige eigenschappen.
Wie hebben de grootste woordenschat, Nederlanders of Vlamingen? Ruim 400.000 Nederlanders en Belgen deden 600.000 keer mee aan het Groot Nationaal Onderzoek naar taal onder leiding van onderzoekers van de Universiteit Gent. Een ...
Dit is de laatste aflevering van Labyrint. Tijd voor een vooruitblik, hoe gaat onze toekomst eruit zien? Labyrint vroeg vijf prominente wetenschappers om hun visie te geven op de verwachte en gewenste ontwikkelingen in hun vakg ...
Bedrijven staan te trappelen om af te dalen naar de zeebodem. Daar liggen bodemschatten voor
In 1953 onderging Henry Molaison een experimentele operatie. Een klein stukje van z
Licht stressgevoelige types hebben een goedwerkend geheugen. Bij extreme stresskippen of mensen zonder stress werkt het geheugen minder. Stress heeft ook invloed op de leeftijd van het immuunsysteem. Licht stressgevoelige types ...
In mei verschijnt de herziene versie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, de bijbel van de psychiatrie. De Amerikaanse psychiater Allen Frances vreest valse epidemieën. In mei verschijnt de herziene ve ...
Biologen en psychologen vinden steeds meer bewijs dat samenwerking en hulpvaardigheid een essentiële rol spelen in de evolutie. Nice guys finish last? Biologen en psychologen vinden steeds meer bewijs dat samenwerking en hulpv ...
Verandering in de luchtvaart gaat langzaam. Elk nieuw vliegtuigonderdeel of -systeem moet uitentreuren getest worden. Dat klinkt natuurlijk logisch, maar het kan ook ten koste van de veiligheid gaan. Verandering in de luchtvaar ...
Het meest frustrerende onderdeel voor makers van animatiefilms is het animeren van een haardos. Honderdduizend losse strengen. Hoe kan een computer deze complexe natuurkundige materie nabootsen? -Het meest frustrerende onderdee ...
Hoge bloeddruk, een trage schildklier en hoog cholesterol zijn zaken waar we ons zorgen over maken. Vooral op hoge leeftijd. Maar onderzoekers vermoeden dat dat misschien niet nodig is. Hoge bloeddruk, een trage schildklier en ...
Amerikaanse onderzoekers maken zich grote zorgen dat de diabetes-epidemie die nu gaande is in de Verenigde Staten uitmondt in een alzheimer-epidemie. In de andere reportage nieuw Nederlands onderzoek. Amerikaanse onderzoekers m ...
George Dyson, wetenschapshistoricus, voorziet dat computers belangrijker zullen worden dan mensen. De vraag is welke rol de computer over veertig jaar in onze samenleving gaat spelen.
De sleutel voor echt duurzame visteelt ligt in de koraalriffen. In deze superefficiënte ecosystemen wordt al het afval gerecycled en gaat geen greintje energie verloren. De sleutel voor echt duurzame visteelt ligt in de koraal ...
Met neurowetenschapper Gert ter Horst en cardioloog Angela Maas. Over verschillen tussen man en vrouw qua geneesmiddelen testen en de werking. En mogelijkheden om inzet van proefdieren te verminderen. Nieuwe geneesmiddelen word ...
Onlangs verscheen het boek Deceit and selfdeception van Robert Trivers, waarin hij ingaat op de rol en betekenis van bedrog en zelfmisleiding als leidend principe in de evolutie. Bedrog en misleiding loont. Parasieten doen zich ...
Hoe vindt een zalm zijn weg door de eindeloze oceaan? En hoe weet een roodborstje steeds weer terug te vliegen naar zijn broedplaats? Labyrint over het zesde zintuig en kantelende polen.
Er blijken vier verschillende rekentypes te bestaan. Dat is een van de belangrijke uitkomsten van het Groot Nationaal Rekenonderzoek (GNRO).
Het gebruik van taal is net zo vanzelfsprekend als het ademen van lucht. Kinderen leren het met het grootste gemak en ons denken wordt bijna volledig beheerst door taal. Het gebruik van taal is net zo vanzelfsprekend als het ad ...