VPRO Tegenlicht

Tot vandaag was de wereldgeschiedenis een westers gecentreerde onderneming, gebaseerd op de stelling dat iedereen zou moeten zijn zoals wij, of tenminste zo zou moeten worden. Volgens de Britse historicus Peter Frankopan, schrijver van de wereldwijde bestseller 'De Zijderoutes', heeft het Westen zich op die manier volledig vervreemd van de rest van de wereld. Het oude Europa is in verval en de economische voorspoed in Azië, Afrika en Zuid-Amerika gaat aan onze neus voorbij. We hebben geen vrienden meer oostelijk van Venetië, zegt Frankopan. Het machtscentrum verschuift langs de lijnen van de nieuwe zijderoute, van west naar oost. Hoe zullen wij ons aan die nieuwe wereldorde moeten aanpassen? We leven in verwarrende tijden. We appen alsof ons leven ervan afhangt, verschansen ons achter nieuwe grenzen en stemmen steeds nationalistischer. We zijn ervan overtuigd dat we in de beste, welvarendste en veiligste regio ter wereld leven. We denken kortom onszelf en de wereld goed in de smiezen te hebben, maar we worden verrast door nieuwe ontwikkelingen en gevaar wat we niet hebben zien aankomen. 'Logisch', zegt Frankopan, 'want wij zijn het product van onze eigen zelfoverschatting, onze diepgewortelde arrogantie, onze historische onbetrouwbaarheid en ons intrinsiek gebrek aan zelfreflectie.' Zo weigeren we te geloven dat er zich buiten de grenzen van onze welvaart een nieuwe orde aandient die grote politieke, economische en culturele invloed heeft op de wereld zoals we die denken te kennen. Volgens Frankopan is het hoog tijd voor een herijking van onze werkelijkheid. Voordat we kunnen begrijpen waar het naartoe gaat met de wereld en voordat we daarop kunnen reageren, moeten we anders naar onszelf leren kijken. Door terug te kijken, ver terug te kijken, houdt hij ons een spiegel voor, die uiteindelijk haarscherp laat zien dat we ons zullen moeten aanpassen, of we nou willen of niet.

Bron: VPRO

• 09 Juli 2017
• Bekijk hier alle afleveringen van VPRO Tegenlicht
• Uitzending gemist Nederland 1