Beagle, in het kielzog van Darwin

De tentoongestelde mens

►

Waarom worden Tahitiaanse vrouwen altijd afgebeeld met blote borsten en een bloemenslinger daar zorgvuldig langs gedrapeerd? In the Origin of Species durfde Darwin het nog niet te hebben over de herkomst van de mens; pas in de Descent of Man, twaalf jaar later, betoogt Darwin dat alle mensen dezelfde stamouder hebben als de aap. Waarop wetenschappers die hem niet goed begrepen op zoek gingen naar de missing link tussen mens en aap. Dat moest wel de neger zijn! De Tahitiaan werd gezien als een nobele wilde, het één na laatste ontwikkelingsstadium van de mens. De beschaafde Westerling was uiteraard het perfecte eindproduct. Bert Sliggers, conservator van het Teylers Museum in Haarlem, komt aan boord. Hij stelde de tentoonstelling 'De exotische mens' samen, over het tentoonstellen van inheemse wilden aan een Westers publiek, eind negentiende en begin twintigste eeuw. Hij gaat voor Beagle op zoek naar de actuele vertaling van het tentoonstellen van mensen en aanschouwt Tiki Village, een toeristendorpje op het eiland Moorea, vlakbij Tahiti, waar de mythe van de nobele wilde speciaal voor de Westerse toerist flink te gelde wordt gemaakt. Sociaaldarwinisten gingen aan de haal met termen als 'survival of the fittest' en 'missing link' en probeerden zo een wetenschappelijke basis te creëren voor reeds lang sluimerende sentimenten. Waar dat toe kon leiden, hebben we gezien in de Tweede Wereldoorlog en in Zuid-Afrika. De geschiedenis plaatst daarmee de onschuldige blote-borsten-vrouwen in Tahiti wel in een totaal ander perspectief.

Bron: VPRO

 

Recente uitzendingen van Beagle, in het kielzog van Darwin