Andere Tijden

Breda wordt in oktober 1944 bevrijd. Tot verrassing van de bevolking zijn het geen Canadezen of Amerikanen maar Polen die de stad binnentrekken. Er ontstaat een hechte band tussen de Polen en de stad Breda die tot op de dag van vandaag voortduurt. We volgen het spoor van de Poolse bevrijders van Breda. Thom Peeters is vijftien jaar als bij hem thuis in Breda een Poolse soldaat wordt ingekwartierd. 'Hij heette Edward Dziacko en was 19 jaar... Voor mij waren die Poolse jongens allemaal helden. Als hij zijn uniformjasje aan de kapstop had gehangen, trok ik dat stiekem aan en stond er dan mee voor de spiegel.' De Polen hebben dan al een lange weg achter de rug. Veel militairen zijn na de Duitse bezetting van Polen gevlucht. Na een opleiding in Schotland ondersteunen ze met de Eerste Poolse Pantserdivisie de geallieerde inval in Normandië. De divisie heeft een eigen filmdienst bij zich waardoor er beelden bewaard zijn gebleven van de hevige gevechten die ze in Frankrijk moeten leveren. Het uiteindelijke doel van de Poolse soldaten is duidelijk: het vaderland bevrijden. Op elke pontonbrug wordt het aantal kilometers tot Warschau aangegeven. Na een paar maanden oponthoud in Breda trekken de troepen verder richting Noord-Duitsland. Maar mei 1945 komt de oorlog tot een einde en stopt de opmars. Polen is inmiddels in handen gevallen van de Russen. Tot grote ontzetting van de militairen. Tankcommandant Kohutnicki is nog woedend als hij daar aan denkt: 'Churchill heeft ons land uitgeleverd aan de Russen. Voor jullie kan Churchill een held zijn maar voor mij is hij verrader!' Veel Polen keren niet meer terug naar het vaderland. In Nederland blijven er honderden. Het grootste deel keert terug naar Breda, de stad waar de soldaten warme herinneringen (en vaak ook een meisje) aan hebben overgehouden.

Bron: NTR

• 14 September 2017
• Bekijk hier alle afleveringen van Andere Tijden
• Uitzending gemist Nederland 1